معرفی بیماری چشم صورتی و راه های درمان آن

آیا صورتی شدن بخش سفید چشمتان و یا قرمزی چشم شما را نگران کرده و به دنبال یافتن راهی برای درمان آن هستید؟ این تغییر رنگ ممکن است نشانه بیماری چشم صورتی باشد. بیماری چشم صورتی یا کونژکتیویت، التهاب و تورم ملتحمه بوده که سبب قرمز یا صورتی شدن بخش سفید چشم می‌شود. (ملتحمه یا کونژکتیو غشای مخاطی شفاف نازکی است که بخش سفید چشم و زیر پلک‌ها را پوشش می‌دهد.)

بیماری چشم صورتی در یک یا هر دو چشم بوجود می‌آید، مختص رده سن خاصی نیست و حتی در نوزادان به صورت قرمزی چشم نوزاد رایج است. برخی از انواع این بیماری به شدت مسری هستند، به راحتی در محیط‌های عمومی و منزل پخش و به دیگر افراد منتقل می‌شوند. در نوع عفونی معمولاً یک عارضه کوچک در چشم بوده و به راحتی قابل درمان است، اما در صورت درمان نشدن و رعایت نکردن مراقبت‌های بهداشتی لازم مشکل‌ساز خواهد شد.

بیماری چشم صورتی و علائم آن

دلایل مختلفی برای ابتلا به این بیماری وجود دارد. عمده‌ترین دلیل عفونت ویروسی یا باکتریایی است. واکنش‌های آلرژیک به عوامل تحریک کننده موجود در فضای پیرامونی مانند گرده گل‌ها، گرد و غبار و دود، کلر استخرهای شنا، مواد تشکیل دهنده لوازم آرایشی و یا آلودگی لنزهای تماسی نیز باعث بروز این بیماری می‌شوند. بیماری‌های منتقله از راه جنسی مانند کلامیدیا و گونوره علل کمتر شایع بیماری چشم صورتی هستند.

علائمی که در یک یا هر دو چشم فرد مبتلا به این بیماری دیده می‌شود، عبارتند از:
* خارش یا سوزش
* اشک و آبریزش بیش از حد از چشم
* احساس حضور چیزی مثل شن ریزه در چشم
* افزایش ترشحات چشم و قی کردن
* متورم شدن پلک‌ها
* تغییر رنگ سفیدی چشم به صورتی 
* افزایش حساسیت به نور

علت بیماری چشم صورتی

بیماری چشم صورتی یا کونژکتیویت سه نوع شایع آلرژیک، عفونی و شیمیایی دارد و علت آن بسته به نوع آن متفاوت است.

۱. بیماری چشم صورتی آلرژیک

بیماری چشم صورتی آلرژیک: تماس با گرده گیاهان و دیگر مواد حساسیت‌زا در افرادی که حساسیت فصلی و دیگر انواع حساسیت به مواد را دارند، باعث واکنش آلرژیک در چشم و ابتلا به این نوع از بیماری چشم صورتی خواهد شد.

نوع پاپیلاری غول پیکر (Giant papillary conjunctivitis): یکی از انواع خطرناک بیماری چشم صورتی آلرژیک بوده و ناشی از حضور مکرر جسمی خارجی در چشم است. این گونه بیماری افرادی را مبتلا می‌کند که از لنزهای تماسی سخت یا نرم استفاده می‌کنند و آنها را زود به زود از روی قرنیه چشمشان برنمی‌دارند و یا کسانی که چشم مصنوعی و پروتز دارند.

۲. بیماری چشم صورتی عفونی

بیماری چشم صورتی باکتریایی: عفونت اغلب توسط باکتری‌های استافیلوکوک یا استرپتوکوک از طریق پوست یا سیستم تنفسی فرد به چشم راه پیدا می‌کند. حشرات، تماس فیزیکی با افراد ناقل این باکتری، رعایت نکردن مسائل بهداشتی و دست زدن به چشم با دست‌های آلوده، استفاده از مواد آرایشی آلوده و یا مشترک، لوسیون صورت غیربهداشتی و لنزهای تماسی افراد دیگر باعث عفونت و ایجاد این نوع بیماری خواهند شد.

بیماری چشم صورتی ویروسی: این نوع از بیماری اغلب به علت تماس با ویروس‌های مسری همراه با سرماخوردگی و از طریق سرفه یا عطسه فردی ایجاد می‌شود که عفونت دستگاه تنفسی دارد. ویروس سرماخوردگی در سراسر غشای مخاطی بدن فرد ازجمله ریه‌ها، گلو، بینی، مجاری اشک و... پخش می‌شود؛ نزدیک بودن مخاط بینی با چشم این ویروس را از سیستم تنفسی به چشم منتقل می‌کند.

افتالمیا نئوناتوروم یا بیماری چشم صورتی دوران نوزادی: یک نوع شدید از بیماری باکتریایی است که در نوزادان روی می‌دهد. اگر این بیماری به سرعت درمان نشود، ممکن است کودک برای همیشه کور شود. اافتالمیا نئوناتوروم زمانی اتفاق می‌افتد که نوزاد هنگام عبور از کانال رحم در زمان تولد در معرض باکتری کلامیدیا یا باکتری گونورا (باکتری عامل سوزاک) قرار بگیرد.

۳. بیماری چشم صورتی شیمیایی

بیماری چشم صورتی یا کونژکتیویت شیمیایی به سبب تماس چشم با مواد حساسیت‌زای محیط، تحریک‌کننده‌هایی مانند آلودگی هوا، کلر در استخر شنا و قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خطرناک فرد را مبتلا و بیمار می‌سازد.

راه های تشخیص بیماری چشم صورتی

بیماری چشم صورتی از طریق معاینه چشم با تأکید ویژه بر روی ملتحمه و بافت‌های اطراف آن تشخیص داده می‌شود. معاینه شامل موارد زیر خواهد بود:

تاریخچه بیماری و اظهارات بیمار: معاینه با پرسش از بیمار آغاز می‌شود که برای تشخیص علائمی همچون خارش، سوزش، آبریزش اهمیت دارد و اینکه وضعیت سلامت و بهداشت عمومی بیمار تا چه اندازه بوده و آیا محیط زندگی بیمار باعث ایجاد این مشکل است.

اندازه‌گیری میزان بینایی چشم: تعیین نمره چشم برای تشخیص به‌موقع است تا پزشک مطمئن شود بینایی تحت تأثیر این بیماری آسیب ندیده باشد.

معاینه ملتحمه و بافت خارجی چشم: با استفاده از پرتو نور و میکروسکوپ انجام می‌شود.

معاینه بافت داخلی چشم: با استفاده از وسایل پیشرفته چشم‌پزشکی و برای اطمینان یافتن از اینکه هیچ بافت دیگری در چشم تحت تأثیر این بیماری قرار نگرفته باشد.

تست تکمیلی: شامل کشت میکروب در آزمایشگاه و یا نمونه‌برداری از بافت ملتحمه چشم بوده و مخصوصاً در مواردی اهمیت دارد که بیماری مزمن و طولانی شود و بیمار به روش‌های درمانی پاسخ نشان ندهد.

با استفاده از اطلاعات به دست آمده حین معاینه و آزمایشات، پزشک تشخیص داده که آیا فرد به بیماری چشم صورتی مبتلا شده است یا خیر و در صورت ابتلا شیوه درمان مناسب را تجویز می‌کند.

راه های درمان بیماری چشم صورتی با دارو

درمان دارویی با سه هدف تسکین درد، متوقف کردن یا کاهش عفونت یا التهاب و همچنین جلوگیری از گسترش عفونت در انواع مسری انجام می‌شود. تجویز درمان مناسب به علت بروز این بیماری بستگی دارد.

۱. درمان بیماری چشم صورتی آلرژیک

در اولین گام بیمار باید از مواد حساسیت‌زا و تحریک‌کننده همچون گرده گیاهان، دود ماشین‌ها و... دور باشد. در موارد خفیف کمپرس سرد و اشک مصنوعی درد را تسکین می‌دهند. در موارد شدیدتر داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی و آنتی‌هیستامین‌ها تجویز می‌شوند. افراد مبتلا به بیماری چشم صورتی آلرژیک پایدار احتمالاً به قطره چشم استروئیدی نیاز خواهند داشت.

۲. درمان بیماری چشم صورتی باکتریایی

این نوع از بیماری با آنتی‌بیوتیک‌هایی به شکل قطره‌های چشم یا پماد چشمی درمان می‌شود. بیماری چشم صورتی باکتریایی بعد از سه یا چهار روز بهبود می‌یابد، اما حتی در صورت رفع علائم، مانند همه بیماری‌هایی که منشأ باکتریایی دارند، برای جلوگیری از بازگشت عفونت باید دوره درمان با آنتی بیوتیک کامل شود.

۳. درمان بیماری چشم صورتی ویروسی

هیچ قطره یا پمادی برای درمان نوع ویروسی کارایی ندارد، زیرا آنتی بیوتیک‌ها بر روی عفونت‌های ویروسی اثرگذار نیستند. بیماری چشم صورتی ویروسی مانند سرماخوردگی باید دوره خود را طی کند که ممکن است دو یا سه هفته طول بکشد. شدت قرمزی چشم با کمپرس سرد و اشک مصنوعی کمتر می‌شود. اگر علائم بیماری شدید بود، پزشک قطره‌های استروئید موضعی تجویز می‌کند تا ناراحتی و درد احتمالی ناشی از التهاب ملتحمه را کاهش دهد. البته این قطره دوره بیماری را کوتاه نمی‌کند.

۴. درمان بیماری چشم صورتی شیمیایی

روش درمانی بیماری چشم صورتی شیمیایی شستشوی چشم با محلول نرمال سالین است. افراد مبتلا به این نوع از بیماری عموماً باید از استروئیدهای موضعی استفاده کنند. آسیب‌های شدید شیمیایی مثل سوختگی بر اثر اسیدپاشی، ازجمله موارد اضطراری پزشکی بوده که به زخم شدن، آسیب دیدن چشم و کاهش بینایی، یا حتی کوری منجر می‌شوند. در صورت ورود هر نوع ماده شیمیایی به چشم، باید چشم بلافاصله با آب فراوان شسته شود.

۵. درمان بیماری چشم صورتی ناشی از لنزهای تماسی

اگر بیماری چشم صورتی بر اثر استفاده از لنزهای تماسی بوجود آمده باشد، بنا به تشخیص پزشک، تا زمان بهبودی کامل نباید از لنز تماسی استفاده شود. همچنین چشم‌پزشک ممکن است لنزی از نوع دیگر تجویز کرده و یا استفاده از محلول ضدعفونی را برای شستشوی لنزها توصیه کند. همچنین استفاده نکردن از لنز قبلی، از بازگشت مجدد بیماری جلوگیری می‌کند.

درمان بیماری چشم صورتی در طب سنتی

درمان مناسب در طب سنتی و درمان‌های خانگی و گیاهی با توجه به علائم بیماری و تشخیص نوع بیماری بکار برده می‌شود.

۱. چای سیاه

چای سیاه یک درمان خانگی عالی برای بیماری چشم صورتی است، زیرا حاوی تانن است که به کاهش خارش و التهاب کمک کرده، همچنین بیوفلاوونوئید موجود در چای با ویروس و عفونت باکتریایی مقابله می‌کنند.

برای درمان با چای سیاه، چای کیسه‌ای را در آب جوش دم کرده و آن را در حدود ۱۰ دقیقه بر روی چشم بیمار قرار می‌دهند. این عمل سه تا چهار بار در روز انجام می‌شود. استفاده از چای سبز و چای بابونه نیز در این روش معمول است.

۲. شیر و عسل

ترکیب شیر و عسل به خوبی بیماری چشم صورتی را درمان می‌کند، چراکه شیر تسکین‌دهنده بوده و التهاب را کاهش می‌دهد و عسل خواص ضدمیکروبی دارد.

برای درمان با شیر و عسل، یک قاشق غذاخوری شیر را کمی گرم کرده و به همان مقدار عسل با آن مخلوط می‌کنند و آن را هم می‌زنند تا محلولی یکدست حاصل شود. چند بار در روز دو تا سه قطره از این مایع در چشم آسیب دیده چکانده می‌شود. استفاده از این مخلوط به صورت کمپرس گرم نیز امکان‌پذیر است.

۳. سرکه سیب

سرکه سیب با داشتن اسید مالیک خاصیت ضدمیکروبی دارد و با عفونت‌های باکتریایی بیماری چشم صورتی مبارزه می‌کند.

برای درمان با سرکه سیب، دو قاشق چای‌خوری سرکه سیب را در یک فنجان آب جوشیده سرد شده می‌ریزند، سپس یک تکه پنبه استریل تمیز را با این محلول آغشته کرده و چشم را با آن پاک می‌کنند. این عمل طی دو تا سه روز و در هر روز هرچند ساعت یک‌بار انجام می‌شود.

۴. گل خوش

گل خوش التیام دهنده و ضدباکتری بوده و یکی از گیاهان مفید برای درمان بیماری‌های چشم است.

برای درمان با گل خوش، یک قاشق چای‌خوری از این گیاه را در یک فنجان آب ریخته و در حدود ۱۰ دقیقه می‌جوشانند. پس از آنکه مایع سرد شد، آن را از صافی عبور داده و برای شستشوی چشم استفاده می‌کنند. عموماً شستشو هر چهار ساعت یک‌بار تکرار می‌شود. گاهی چند قطره گلاب نیز به این محلول اضافه می‌کنند.

۵. آلوئه ورا

آلوئه ورا التیام‌دهنده، مسکن، دارای خواص آنتی‌بیوتیکی و مناسب برای درمان این بیماری است.

برای درمان با آلوئه‌ورا، تکه‌های کوچک آلوئه‌ورای تازه را در یک ظرف آب سرد می‎ریزند، آن را حرارت می‎دهند تا به رنگ سبز کمرنگ درآید، سپس در مخلوط‌کن ریخته و میکس می‌کنند. در نهایت چند قطره از محلول بدست آمده با قطره‌چکان در چشم چکانده و این درمان تا سه یا چهار بار در روز تکرار می‌شود. از این درمان هرگز نباید برای کودکان استفاده شود.

۶. گل همیشه بهار

همیشه بهار گیاهی ضدویروس و ضدباکتری بوده و به درمان بیماری چشم صورتی عفونی کمک می‌کند. همچنین با دارا بودن خواص ضدالتهابی، درد چشم را تسکین می‌دهد.

برای درمان با گل همیشه بهار، دو قاشق چای‌خوری از گل آن را در آب جوش دم می‌کنند. وقتی جوشانده سرد شد، آن را از صافی کاغذی تمیز عبور داده تا ذرات معلق آن گرفته شود و محلولی شفاف بدست آید. مانند دیگر موارد درمان گیاهی، چشم بیمار چند بار در طول روز و طی سه چهار روز پیاپی با این مخلوط شستشو داده می‌شود. جوشانده گل همیشه بهار وقتی هنوز از حرارت نیفتاده، به عنوان کمپرس گرم نیز قابل استفاده است.

۷. شیر مادر

درمان با شیر مادر در مواجهه با بیماری چشم صورتی در نوزادان بسیار مؤثر است. بسیاری از پزشکان و طبیبان سنتی بر این باورند که شیر مادر شفابخش است و به درمان بیماری‌های نوزادان مثل بیماری چشم صورتی و عفونت‌های گوش کمک می‌کند که احتمالاً به دلیل داشتن آنتی‌بادی‌ها به ویژه ایمونوگلوبین است.
برای درمان با شیر مادر، چند قطره شیر مادر را در چشم آسیب دیده نوزاد ریخته و در صورت نیاز این عمل را تکرار می‌کنند.

درمان بیماری چشم صورتی در خانه

با مشاهده اولین علائم بیماری، باید آن را به سرعت درمان کنیم و این درمان از خانه آغاز می‌شود. رعایت مسائل بهداشتی بهترین روش جلوگیری از گسترش بیماری چشم صورتی و سرایت آن به دیگران است. پس از تشخیص عفونت و التهاب ملتحمه، این مراحل را انجام دهید:

* چشم‌های خود را با دستانتان لمس نکنید.
* دست‌هایتان را به طور کامل و مکرر بشویید.
* حوله و روتختی خود را روزانه عوض کنید.
* حوله، بالش، ملحفه و رواندازتان با دیگران مشترک نباشد.
* از لوازم آرایشی چشم مخصوصاً ریمل مژه و خط چشم استفاده نکنید.
* هرگز لوازم آرایشی دیگران را بکار نبرید.
* به توصیه‌های چشم‌پزشک در خصوص استفاده از لنز مناسب عمل کنید.
* درد ناشی از بیماری چشم صورتی ویروسی یا باکتریایی را با استفاده از کمپرس گرم بر روی چشم آسیب‌دیده تسکین دهید. برای ایجاد کمپرس گرم، یک پارچه تمیز را با آب گرم خیس کنید و سپس به آرامی بر روی پلک‌های بسته خود بکشید.
* برای درمان بیماری چشم صورتی آلرژیک به جای کمپرس گرم، برای خنک کردن چشم از کمپرس سرد استفاده کنید. قطره‌های چشمی بدون نسخه نیز برای شستن چشم مفید خواهند بود. قطره‌های چشمی آنتی‌هیستامین علائم بیماری را کاهش داده و قطره‌های شستشوی چشم، عامل آلرژی را از سطح چشم پاک می‌کنند.

درمان‌های خانگی در حد پیشگیری از گسترش بیماری مفید بوده و کافی نیستند، اگر به بیماری چشم صورتی مبتلا شده‌اید و با علائمی همچون خارش، سوزش و آبریزش بیش از حد روبرو هستید، هرچه زودتر به پزشک متخصص چشم مراجعه کنید تا علت را تشخیص دهد و درمان مناسب را تجویز کند.


منبع: سایت ستاره